Иә, өкініштісі, балаларына екпе жасауға қарсылық танытқандардың дені – дін жолындағылар. Олардың ұстанымы қаншалықты дұрыс, бұрыстығын анықтау мақсатында мамандар пікіріне құлақ асқанды жөн көрдік.
Эпидемиологтардың айтуынша, балаларға екпе (вакцинация) жасау – адамзаттың үздік жетістіктерінің бірі. Екпе арқылы жер шарында миллиондаған бала өлімнен, мүгедектіктен аман қалды. Бір кездері талай тағдырды үзген шешек (оспа) ауруының жойылуы бұл сөзіміздің дәлелі. 1977 жылғы қазан айынан бастап дүниежүзінде шешекпен ауырған бірде-бір науқас тіркелмеген. Осыған байланысты КСРО заманында 1979 жылы шешек ауруына қарсы балаларды егу тоқтатылып, екпе күнтізбесінен ысырылды. Күні бүгінге дейін қауіпті жұқпалы аурулардың қатарында болған полиомелит те жойылудың аз-ақ алдында. Бұл да – екпе жасаудың нәтижесі. Алайда, әлі де екпе арқылы жоюға немесе әлсіретуге болатын жұқпалардан жер бетінде жыл сайын 4 миллионға жуық бала өлім құшады екен.
Сонымен қатар Қазақстанға келмес бұрын дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымында жіті қадағалаудан өтеді. Одан соң, елімізде мемлекеттік тіркеуге алынып, сан мәрте зерттеледі. Сондықтан, екпе бала денсаулығына кері әскерін тиігзеді деу бос әурешілік, – деп маманадар түсініктіме береді. Егуден кейін асқыну (баланың дене қызуының жоғарылауы, жергілікті ісінулер, аллергиялық реакциялар, сирек энцефалиттер) болуы мүмкін. Алайда, қазір екпелердің жеңілдетілгендіктері соншалық, ешқандай кері әсері болмайды. Ендеше, ұрпағымыздың дені сау болып, ұзақ өмір сүруі үшін мемлекет ұсынып отырған тегін екпелерден бас тарту қателік. Екпеден бас тартудың зардабы қаншалық ауыр екендігі жөнінде айтып жатудың өзі артық. 1995 жылы Қазақстанда күл ауруын 1005 адам жұқтырып, оның алпысы көз жұмған. Ал, екпеге қаражаты жеткіліксіз Нигерия, Үндістан, Пәкістан мен Ауғанстан республикасында балалар арасында сал ауруы дендеп тұр. 2010 жылдары ол жақта екі мың бала ауруға шалдыққан. Көріп тұрғанымыздай қауіп сейілмеді.
Арқаны кеңге салуға да әлі ертерек. «Ал, екпе егу Алланың әміріне қарсы шығу ма? Бұл мəселеде ислам ғалымдары қандай ұстанымда?» деген сауалдарға жауап іздейтін болсақ дінтанушы, теолог Еркінбек Шохаев: «Ислам шариғаты балаға екпе алуға қарсы деп айту қате пікір деп ойлаймын. Мысалы, қажылар Меккеге қажылыққа барардың алдында түрлі ауруларға қарсы екпелерді қабылдайды. Олар екпе алмаған жағдайда, қажылық сапарын орындауға рұқсат берілмей жатады. Сондай-ақ, Әл-Азхар университеті ғұламалар кеңесі, Сауда Арабиясы, Марокко т.б. мұсылман елдерінің пәтуа бөлімдері түрлі жұқпалы ауруларға қарсы екпе алудың шариғатқа қайшы келмейтіндігі жөнінде өз пәтуаларын берген. Себебі, екпе алу шариғат үкімі бойынша қандай да бір аурудан емделу үшін дәрі қабылдаумен тең.
Сонымен қатар имам Ағзам Әбу Ханифа мазҺабының қағидалары бойынша, «Біз алда келетін апатқа, келмей тұрып дайын болып, оның алдын алуымыз керек». Халқымыз да «ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде» дейді емес пе? Меніңше, екпе алу бойынша туындап отырған проблема көп жағдайда дәстүрлі емес діни ағым ерушілерімен байланысты болып отыр, – дейді. Олай болса, біз де түрлі жұқпалы аурулардан қазіргі және болашақ буынды қорғаудың шариғатқа қайшы келмейтін, тиісті орындардың зерттеуінен өткен шараларын қабылдауымыз қажет. Бұрынғы ғұламаларымыз: «Үш түрлі адам қоғамды құртады. Олар: шала дəрігер, шала молда, шала тіл маманы. Шала дəрігер денсаулықты құртады. Шала молда дінді бұзады. Шала тіл маманы тілді бұзады. Бұл үшеуі бұзылса қоғам бұзылады» деген екен. Ал, «Шала молда дінді де денсаулықты да бұзады» дегенді бүгінгі күннің нақылына әбден болатын сияқты.
Диана Оразалина. Суретті түсірген Ғалия Әбдіғаппарова