"Жұмысқа алушылар тәжірибе сұрайды, ал тәжірибем болу үшін мен жұмыс істеу керекпін. Қайтпек керек?"
Жыл сайын маусым айынан бастап осындай жазбалар жарық көре бастайды. Әдетте, бұл - тандырдан жаңа шыққан "мамандардың" жанайқайы. Өзіңдегі мәселені қоғамдық жанашырлықпен шешіп алған жақсы ғой, оның үстіне жұмыс жасап тұрған әдіс болса. Тек, ол - дені дұрыс әрекет емес.
Былай қарағанда, тәжірибе жинау күрмеуі қиын мәселе секілді көрінеді. Алайда, оның шешімі оп-оңай!
"Өй, ақылпаз, айтшы енді не істеу керектігін?".
Оның шешімі қарапайым. Ол үшін өз мамандығың бойынша, ал мамандығыңды суқаның сүймесе, өзің қызығатын салаңдағы "осы қалай" деген он мекемені таңдайсың да, аяқтай кіріп шығасың. Мүмкін болса, бастығына (Жеке немесе шағын кәсіпорындардың басшылығына кіру оңайырақ, ал ірі кәсіпорын болса, не орынбасарына, не кадр бөліміне жол тартасың) қабылдауға сұранасың. Әрине, әуелі, сол мекеме туралы азды-көпті ақпаратқа қанығып аласың. Қай салада жасайды, ерекшелігі, нақ сол мекеменің қай ісіне сен керек болу мүмкінсің, қалай көмектесе аласың, не істей аласың және қолыңнан не нәрсе жақсы келеді, соның барлығын жіпке тізгендей айтып бересің.
Қолыңнан дым келмей ме? Мүмкін емес! Ең азы курьер, мәтін теруші, барып кел, шауып кел, т.с.с. ешқандай жауапкершілік талап етпейтін, алайда ұқыптылық мен мұқияттылықты және жылдамдықты қажет ететін жұмыстар кез-келген мекемеде болады және сол үшін арнайы маманды жұмысқа алуға олар айлық төлегісі келмейді. Оппа! Осы жерде сен пайда бола қаласың.
"Тоқта! Сонда олар айлық төлегісі келмесе, мен тегін жасаймын ба?". Әрине! Тегін жасайсың. Дәл сол тегін жасайтыныңды кездесу кезінде айтасың, "Тек маған сіздің компанияда жұмыс жасауға мүмкіндік берсеңіздер болды, мен тегін-ақ жасаймын" деп. Бір ғана ескерту. Сөз соңында бір ғана өтінішіңді айтасың: "Жалғыс сұрайтыным, белгілі бір мерзімде жұмыс жасап болған соң, менің резюмеме қажетті мінездеме берсеңіздер болды".
Яғни, сенің келесі жұмыс орныңа ұсынатын, бұрынғы жұмыс орныңнан кепілдеме. Сосын мұқият түрде резюмеңе: "ІТ саласындағы ТБ Интернет агенттігінде 3 ай бойы телефонда отырдым. Күніне 100 адамға беймарал телефон соға аламын. Оның 56-сымен жеке кездесуге келісім ала аламын" дейсің. Бітті, шаруа. Келесі жұмыс іздегенде, өзің қатарлы "жаңа піскен тандырлардың" ішінде сенің шоқтығың биік тұратынына тек мен емес, нарық кепілдік бере алады.
Енді бір сұрақ қалды. "Қалай сонда тегін жасаймын?" деген. Хехе... Кәдімгідей. Фейсбук пен Инстаграмда, ВКонтактеде күніне 5 сағат құр отырғанда, өзіңе және өзіңнің кәсіби мамандығыңа пайдасы тиетін мекемеде күніне 4-ақ сағат уақыт құрту - тек қана орасан зор пайда.
"Жарайды, уақытымды бөле қояйын. Ал енді осынша компанияға бас сұғу үшін, олар мені тегін жұмысқа ала қойғанда жол жүруіме ақшаны қайдан табамын?". Оның да жарасы жеңіл. Аптасына бір рет, айына төрт рет киноға бармай-ақ қоясың. Кемі 4000 теңге қалтаңда. Ол киноға таксимен баруың, сосын қайтуың 1000 теңге, айына төрт рет, сонда тағы 4000 теңге қалтаңда қалады. Ал попкорн мен су-суан ше? Тағы да 2000 теңгенің шеті шығып тұр ма? Ендеше, тек бір ғана киноға баруды тоқтатқаннан 10 000 теңге қалтаңда қалды. Ал осыны өзіңнің болашағың үшін жұмсасаң, ешкімнен кем болып қалмайсың. Керісінше, қатарластарың ЖОО бітіре салып, жұмыс таба алмай қиналып жатқанда, сенің мұртыңды балта шаппай тұрады.
Осы әдістің екінші бір жақсы жағы мынау: сен әлгі "Барып кел, шауып кел, кедергі жасамай былай тұр!" деп аталатын қызмет жасап жүргенде өзіңді жақсы жағыңнан көрсете білсең, жұмысты жақсы жасасаң, онда сол мекеменің білдей бір маманы болып шығуың әбден мүмкін! Өйткені, қазіргі кезде кадр тапшылығы өте жоғары деңгейде.
Бұл жазба кімдерге арналады? Әсіресе, 3-4 курс студенттеріне арналады. Онсыз да сабақ оқып, жарытып жатқандарың шамалы. Одан да тегін жұмыс жаса да өзің жақсы көретін компанияға беделді жұмысқа тұр.
Неліктен, студент? Өйткені, бұл жазбаға өзек болып тұрған мәселеге, көп жағдайда, студенттер мен түлектер жолығады. Ал түлектер үшін бұл жазбаның пайдасы шамалы, өйткені, ол ендігі біраз уақытын жоғалтып алған адам. Түлектер үшін айлығы бар қызмет керек. Дейтұрғанмен, ата-анасы жарты жыл, бір жылдай қолдаса, оларға да бұл тәсіл жарай береді.
"Иәәә, жүрсем сол..." деймісің? Ендеше, мен сені құттықтаймын! Қазақстанның жұмыссыз жастары армиясының сапына сәтті түрде қосылуға дайындала бер...