misc/class
lib/jquery_pnotify, lib/moment, lib/lodash, misc/notification, misc/social, site/engine
$._social.__cfg = {"init":[{"service":"basic"},{"fb_app_id":"556076531075995","service":"fb"},{"vk_app_id":"3235940","service":"vk"},{"service":"twi"}],"like":[{"service":"fb"},{"service":"vk"},{"via":"GonzoKZ","channel":"GonzoKZ","hash_tag":"","service":"twi"}],"twi":{"like_count":"vertical"},"fb":{"like_layout":"box_count"},"vk":{"like_type":"vertical","like_fixed":true}}; window._SiteEngine = new classes.SiteEngine( { user_id: 0, controller: 'Blog', action: 'page', content_css_version: '1432482607', social_enabled: 1, custom: []} ); (function($){ var GA_ID = "UA-36321844-1"; function gaTrackPageview() { var gaJsHost = (("https:" == document.location.protocol) ? "https://ssl." : "http://www."); var src = gaJsHost + "google-analytics.com/ga.js"; $.getScript(src, function(data, textStatus) { var tracker = _gat._getTracker(GA_ID); tracker._trackPageview(); }); } $(document).ready(function() { gaTrackPageview(); }); })(jQuery);
Интернет-журнал «Культура и общество»
Войти через:
Лучшие посты
По комментариям
По просмотрам
С нами
Сейчас online
А также 223 гостя

Александр Шинкаренко: «Было очень страшно, когда земля ходила под ногами»

с нами с 2 мая 2013

С Сашей мы познакомились в клубе БАС ҚОСУ, который был организован мной для всех желающих учить казахский язык. Врач, отец троих детей, полиглот, который уже неплохо говорит на казахском. Однажды он написал мне, что на следующем БАС ҚОСУ его не будет: "Мен oн бесiнде Непалда боламын. Жер сілкінуден күйзелгендерге жәрдем көрсетемiн". Тогда стало интересно, как у человека формируется культура, когда ты готов бросить все дела и уехать помогать нуждающимся в далекой стране. И за свой счет. 

Когда он уже помогал пострадавшим в Непале, случилось второе сильное землетрясение, я запереживал. Но потом он выложил у себя в фейсбуке фотографии кошмарной реальности и стало немного спокойней. Тогда и решил, что по возвращению Александра мы побеседуем с ним и расскажем об этом опыте. 

Почему нужно прочитать это интервью?

1. В нем дается ответ на вопрос, из каких компонентов складывается сопереживание человечеству. Не на словах, а на деле.

2. Оно содержит реальные советы, которые могут спасит вас при землетрясении. Это будет особенно интересно алматинцам, потому что, как говорит Саша, Алматы и Катманду очень похожи.

3. Я решил пойти на экперимент и выдать интервью на двух языках. Мы с Сашей беседовали как на казахском, так и на русском. Почитайте, из своего опыта знаю, что несмотря на кажущуюся сложность, вы будете понимать изложенное на казахском языке. Проверьте и убедитесь, что это легко.

- Александр, что побудило вас поехать в Непал?

- Я со своей супругой смотрел телевизор. Это было 26 или 27 апреля. В новостях сообщили, что в Непале очень много пострадавших от землетрясения и не хватает врачей. Тогда что-то внутри меня екнуло. Моя супруга тоже врач, кто-то из нас должен был поехать и помочь. Во-первых, просто потому что была необходимость, во-вторых, у нас есть друзья в Непале, и в-третьих, ситуация в столице Непала Катманду очень похожа на Алматы: город также расположен в предгорьях, сильное землетрясение у них тоже случилось давно, восемьдесят лет ничего не было. Подумали, если мы не поможем, то кто поможет нам, когда будет плохо у нас? Что будет, если все скажут «моя хата с краю?» Поэтому было такое побуждение поехать.

- Өз қаражатыңызға бардыңыз ба?

- Иә, өз ақшама бардым. Бірақ, айту керек, достарым да қаражат жағынан көмек берді. Осы саяхат өте қымбатқа шықты. Дәрі-дәрмек сатып алдым, билеті де арзан емес. Непалда өмір арзан, бірақ шетелдіктер үшін қымбат қылып қойған. Шығынның алпыс пайызын өзім өтедім. Қалғанын достарым өз мойнына алды, оларға алғысым шексіз. Біз нағыз командалық рух көрсеттік, олар тылда қалса, мен майдан шебінде болдым.

- Жұбайыңыз қайда қалды?

- Біздің үш кішкентай баламыз бар, жұбайым соларға қарап Алматыда қалды. Болашақта басқа елде ұқсас жағдай болып жатса, оның кетіп, менің балалармен қалуым әбден мүмкін. Непалда достарым бар, олар да дәрігер. Біз олармен АҚШ-та бірге жұмыс істедік. Мен оларға Непалға барып, жәрдем бергім келетінін жаздым. Америкада тұратын непалдық дәрігер достарым он адамнан тұратын команда жасақтады. Біз олармен Абу-Дабида кездесіп, сосын Катмандуға ұшып кеттік. Командамыз төрт қыз, алты жігіттен тұрды. Катманду әуежайында біздерді жергілікті тұрғындар күтіп алды, көп жәрдем берді. Қай жерге барып, кімдерге көмек көрсету керегін айтты, біздерге автобус тауып берді. Солтүстік-шығыста орналасқан таулы жердегі ауданға төрт сағатта автобуспен жеттік, содан кейін иығымызға жүгімізді асып алып, ауылдарға жету үшін тағы төрт сағат бойы жаяу жүрдік. Өте қиын болды. Жаңбыр жауып тұрды, сүліктер жабысып қанымызды ішті. Біз барған ауылға бұрын-соңды медициналық көмек көрсетілмепті. Біз сол жерге келген бірінші дәрігерлер болдық. Күніне 150-170 адамды қабылдап отырдық. Бірі сынықпен шағымданса, екіншілерінде инфекциялық жаралары шығып кеткен, үшіншілері диарея мен құсыққа шағымданып келді. Басқалардың буындары шыққан, жарақаттың барлық түрін көрдік.

Барлық жерде қираған үйлер. Біз ақшатырда тұрдық, құрғақ азықпен қоректендік. Америкалық құрғақ азық өте жақсы, тойымды болады.

Екі күн өткесін шалғайда жатқан басқа ауылға бардық. Алты адам болып екі-үш сағатта жеттік. Төрт адам бірінші лагерьде қалды. Бір сағат өтпей сол жерде екінші рет қатты жер сілкінісі болды. 7,4 балл, біз қатты қорықтық. Жер сілкінген кезде екі адам аяғында тұра алмай, құлап қалды. Біз аяқта тұрғанымызбен, мас сияқты шайқалып тұрдық. Жер 30-40 секундтай сілкінді, сосын бір сағат ішінде афтершоктар болды. Көшкін басталып, жолымызды тастар бөгеттеп тастады. Құдайға шүкір, бізге ештеңе болмады. Содан кейін біз бірінші лагерьге қайтып келдік. Біз бағанағы төрт досымыздың өлі-тірісін білмедік, олар біз жайлы білмеді. Байланыс та жоқ, рация да жоқ. Бірақ оларға да ештеңе болмапты. Көп адам жартылай қираған ғимараттарда қала берген, екінші рет сілкінгеннен кейін олар толық қирап, көбісі қайтыс болды. Біз зардап шеккендерге жәрдемдесуге кірісіп, біраз адамға сынық салдық.

Көшкін автобус келетін жолды жауып тастағандықтан, біз айналма жолдармен ақырындап таудан алапқа түстік. Жол қауіпті болды. Құдайға көп жалбарындық.

Сосын қытай әскері келіп, жолды тазартты. Біз оларға риза болдық. Автобус келді, соған отырып Катмандуға бардық. Непалдық зардап шеккендер жылап тұрып бізге көп алғыс айтты. Алматыда осындай жер сілкініс болған жағдайға бізге осылай жәрдем көрсетуге волонтерлар келе ме? Мен бұл туралы көп ойландым.

Басқа елдерден, Жапониядан, АҚШ-тан, Германиядан көп көмек келді, бірақ ол жеткіліксіз болды. Ауылдарға тіпті жетпеді.

- Какими были ваши первые впечатления, когда вы увидели результаты разрушительного землетрясения?

- Мы даже не знали, сможем ли мы приземлиться в аэропорту, потому что у них инфраструктура плохая, всего одна полоса, и то разрушена из-за того, что большие самолеты стали садиться. Мы не знали, повернут наш рейс или нет, влетим, не влетим. Аэропорт не был разрушен, мы влетели, сели, визу получили, нас встретили. Мы прилетели ночью и разрушений больших не видели. Когда мы ехали по городу на следующий день, увидели, как одни районы разрушены, другие нет, одно здание разрушено, другое стоит. Когда мы выехали за пределы Катманду, когда ехали по дороге, увидели, что практически все дома были разрушены. В деревне, куда мы приехали, девяносто процентов домов лежали в руинах. Народ очень бедный, дома строит из камней, цемента и глины мало. Жуткое ощущение, будто прошлась война, была бомбежка. Перед поездкой я смотрел телепередачи, видеоролики, но когда видишь все это своими глазами, это поражает. Разрушение везде. Назвать точное количество погибших было сложно. В деревнях нет связи, как они могут сообщить, что у них погибли люди в этих грудах?

У наших друзей из Катманду, которые нам помогали, погибло очень много приятелей. Погибли их дети. Они помогали их извлекать, лед приносили замораживать перед погребением. Мне показывали их фотографии, это жуткое зрелище. Мы трупы не видели, но тем не менее было тяжело.

- Если не секрет, во сколько обошлась поездка?

- С учетом того, что нужно было закупать пропитание, билеты, лекарства, на одного человека вышло примерно 2500-3000 долларов. Конечно, все еще зависит от того, как лететь. Я хотел присоединиться к своим друзьям, поэтому полетел в Абу-Даби, оттого и билет дороже вышел. Можно было лететь через Дели, вышло бы дешевле, но там творился хаос, много разных команд прибывало, могли отказать в визе. У команды было письмо-приглашение, поэтому шансов было все равно больше.

Непальское правительство нас хорошо принимало. Это бедная страна, собственных ресурсов не хватает, они были растеряны, у них нет своего МЧС, они не могли извлекать пострадавших, расчищать дороги. Мы ехали не от государственной организации, мы были частными лицами, поэтому нам нужно было приглашение. Наши друзья помогли нам с письмом от одной из больниц. Наши имена были вписаны в официальное приглашение, наши лицензии, подтверждающие, что мы действительно врачи, были прикреплены в письмо.

Мы везли с собой фильтры, потому что знали, что воды чистой не будет, везли палатки, спальники, кариматы, еду, сухие пайки. Мы знали, что будет тяжело. Большую часть вещей и еды впоследствии мы оставили местным жителям. Часть палаток мы привезли с собой для будущих команд, потому что после нас еще другие ехали. В таких поездках нужно быть полностью автономным. В моей команде было много ребят, которые уже оказывали помощь во время землетрясения в Пакистане, на Гаити, во время цунами в Индонезии, к тому же они оказывают помощь сирийским беженцам в Ираке. Тем не менее эти опытные ребята признались, что эта поездка была самой страшной из-за второго сильного землетрясения. Они думали, что могут погибнуть. Мы все осознавали, что можем погибнуть. У всех дома остались либо жены, либо маленькие дети, нам было что терять. Все поехали из побуждения, что это правильно, что нужно оказать помощь.

- Қазақстаннан сізден басқа біреу болды ма? Кездестірдіңіз бе?

- Мен отандастарымды кездестірмедім. Қазақстаннан Непалға ТЖМ барды, бірақ олар тек эвакуациямен айналысты. Непалда Қазақстанның азаматтары тұрады, соларды алып шықты. Мүмкін, басқа адамдар да келген шығар, бірақ мен ол туралы білмеймін.

- Бөтен елдің азаматтарына жан ашу мәдениеті қалай қалыптасады? Мәселен, өзіңіз барып қайттыңыз, шындығын айтсам, елімізден тағы басқа адамдар барды дегенді естімедім де, оқымадым да.

- Мен дәрігер екенімді айттым, адамдарға көмектескім келеді. Мен Құдайға сенемін, сыйынамын.

- Бізде Құдайға сенетін дәрігерлер жоқ емес қой, сіздің ерекшелігіңіз неде болып тұр сонда?

- Мен ерекше емеспін. Мен бару керегімді сездім. Егер көрші үйде от шықса, мен шет қалмай, көмектесемін. Непал көрші сияқты. Мен Америкада резидентурада оқығанда, сол жерде командалар болатын, Индонезия, Гаити, Ирак және басқа елдерде төтенше жағдай болғанда, олар бірден сол жерлерге жөнелетін. Сондай мәдениеті қалыптасқан, маған бұл мәдениет таныс. Бұрын уақытым болмай, балаларым кішкентай болды, сондықтан баратын мүмкіндігім болмады. Әйелім бару керектігін сезіп, маған көмектесті. Біздің аналарымыз бен кейбір достарымыз қатты қарсы болды. «Саша, бармай-ақ қой. Басқа ел, қауіпті. Басқа елдер көмек береді, Алматыда қал», - деді. Алматыда бір топ ішінде қол ұшын созу мәдениеті болмаса да, екінші топ арасында бар. Кейбір достарым ақша берді. Азаматтарымыз әр түрлі.

Непалдықтар мен Қазақстаннан келгенімді білгенде, қатты қызықты. Олар америкалықтарды, еуропалықтарды, жапондарды көріп үйреніп қалған, себебі бұл елдерде мәдениет қалыптасқан. Ресейден, Қазақстаннан аз адам келетіндіктен, бізге қызығып, риза болды. Америкада мәдениеті де бар, ҮЕҰ да жақсы жұмыс істейді.

- Что нужно для того, чтобы и у нас появилась такая культура? Как запустить этот процесс?

- Хороший вопрос. Я думаю, важно понимать, что мы не изолированно живем, что мы одна семья, мы взаимосвязаны. Люди должны задуматься, что если с ними что-то случится, хотели бы они, чтобы кто-то приехал и помог. Если да, то тогда и нам нужно помогать другим. Может быть, если больше команд будут куда-то ездить и рассказывать о своем опыте, то люди хотя бы будут знать, что это вообще возможно, что мы, обычные граждане, с небольшим достатком, можем помочь и внести лепту. Тогда культура будет меняться.

После развала Союза целью людей было накопить денег, купить стиральную машину, но сейчас многие понимают, что это не приносит удовлетворения в жизни. Это, конечно, важно, но еще важнее быть частью чего-то большего. Не обязательно быть врачом. В нашей команде было двое людей, один парень двадцати лет приехал, чтобы просто помогать: шесты ставил, палатки устанавливал, другой парень занимается обрезкой дерева в Америке, помогал нам веревки натягивать. Это были рабочие лошадки, но без них нам было бы тяжело. После нас поехали ребята из Польши, они сейчас там строят дома. Другие просто помогают деньгами, организуют сбор средств, посылают их, одеяла покупают. Главное, чтобы была команда, в одиночку все же сложнее. В будущем, надеюсь, ситуация изменится к лучшему. У поляков раньше такой культуры не было, но в последние пять-семь лет она у них появилась, они очень активны и одними из первых отреагировали на это землетрясение.

- Когда затопило Карагандинскую область, наши граждане из разных городов активно помогали пострадавшим. Это хороший показатель и надеюсь, что недалек тот день, когда помощь не будет ограничиваться территорией нашей страны.

- Вы правы. У нас сейчас эта культура проявляется очагами. У нас есть островки. Сейчас люди хорошо помогают, когда у ребенка онкологическое заболевание. Люди становятся щедрыми, это хорошо видеть.

- Дәрігер ретінде көмектің нақты қандай түрлерін көрсеттіңіз?

- Мен жалпы дәрігермін, отбасылық дәрігермін. Кең ауқымды жәрдем көрсетемін: гипс қоямын, жараны таңамын. Науқастар маған кез келген ауру бойынша шағымдана алады. Непалда система салдық, регидрон бердік, инфекциялық жараларды тазаладық. Екінші рет жер сілкінгеннен кейін ашық жарақаттарға гипс қойдық. Көп адамдар жарақат алды, ауыртпайтын дәрілер салдық, созылмалы, аллергиялық және асқазан аурулары бар және қан қысымы жоғары науқастарға дәрілер бердік. Кейбір адамдарға дәрумен бергеннің өзі жеткілікті еді, себебі оларға көңіл керек болды. Зардап шеккендерді жұбату керек еді. Непалдықтар қатаң адамдар, бірақ сонда да ішіндегі шерін шығартып, құшақтап қою керек болды.

- Какие ощущения были у вас, когда вы испытали второе сильное землетрясение, что называется, на собственной шкуре?

- Было неуютное чувство, потому что я понял: у нас есть сильный инстинкт стоять на твердой земле. И когда земля ходит под ногами, становится не по себе, было очень страшно. Ты не знаешь, что будет сейчас: земля разверзнется или начнется камнепад. У всех есть инстинкт самосохранения. С другой стороны мы все осознавали, что мы ради этого и приехали. Мы специально не пытались рисковать и подвергать жизнь опасности, осторожность и здравый смысл старались не терять. На самом деле не часто бывает повторный цунами или землетрясение такой силы, поэтому многие удивились.

Было страшно, когда у тебя нет связи, а твои родственники узнали новость о землетрясении и не в курсе, жив ты или нет. Мы не могли им сообщить, у нас у всех сели батарейки, были запасные и солнечные, но так как это был конец поездки, у всех перевелись запасы. Мы поняли, что нужно брать больше батареек. Связь очень важна. Даже наши проводники непальцы сильно испугались, их дети остались в Катманду, они не знали, что с ними произошли. Неопределенность – это действительно страшно. Мы не знали, что делать дальше, приедет ли автобус, сколько тут пробудем, что будем есть, приходилось пожимать плечами. Важно было оставаться командой и не паниковать. У нас запаниковали передводчики. С нами было шесть переводчиков, двое ребят были сильными, а у четверых произошел срыв. Нам нужно было оставаться сильной сплоченной командой, мы успокаивали их. Не все было гладко. Они не хотели никуда идти, хотели, чтобы за ними вертолет прилетел. Когда мы приехали в Катманду и сели в самолет, пришло осознание, что жизнь хрупкая и ты можешь погибнуть в любой момент.

- Непалда қанша уақыт болдыңыз? Қандай жаңа ой түйдіңіз, сапарыңыз өмірлік ұстанымдарыңызға қалай әсер етті?

- Бір апта уақыт болдым. Өмірді маңызды нәрселерге арнау керек екенін түсіндім. Отбасымен көбірек уақыт өткізу керек. Өлетін болсаң, жұмысыма аз уақыт бөлдім деп күйінбейсің, отбасыма көп уақыт арнамадым деп күйінесің. Қазір мен жұмыс кестемді әйелім мен балаларыммен көп уақыт өткізетіндей қылып жасауға тырысамын. Сосын келесі рет адамдарға қалай жәрдем беретінім жайында ойландым. Жер сілкінісіне қалай дайындалу керек екенін айтқым келеді, мен көп нәрсе білдім.

- Вот как раз об этом хочу спросить у вас. Время от времени в газетах всплывает информация о том, что в скором времени и в Алматы может случиться разрушительное землетрясение, потому что затишье затянулось больше века. С каким опытом вы вернулись? Что нужно знать алматинцам?

- Ситуация в Катманду очень похожа на Алматы и Бишкек. У них восемьдесят лет назад было сильное землетрясение, практический весь Катманду был разрушен. Потом его опять застроили. Люди восемьдесят лет жили как алматинцы. Тут тряханет два балла, тут три, все привыкли к этому. Все знали, что это произойдет, но никто не был готов к землетрясению. Кроме, разве что, иностранцев из посольства, которые строили правильно. Качество строительства в Катманду, конечно, очень плохое.

Что я узнал? Можно купить сигнализации для землетрясения. Это такие маленькие приборы, которые следует повесить на стену, принцип их действия основан на том, что у землетрясения две волны – волна П и волна С. Первая волна П не несет разрушения, но сигнализация срабатывает, затем через 4-5 секунд идет вторая волна, разрушительная волна С. Это очень важные секунды, за это время много чего можно сделать. У многих людей в начале землетрясения идет паника, они не знают что делать, не могут определить, землетрясение это было или нет, и теряют эти пять секунд. За это время можно скатиться в т.н. «треугольник жизни». Если падает плита на стол или кровать, она формирует такое мертвое пространство в форме треугольника. Это самое безопасное место. Больше всего людей выживают в этих «треугольниках жизни». За эти 4-5 секунд нужно скатиться не под стол, не под кровать, а рядом с ними. Этому следует учить детей, самим тренироваться. Еще одна рекомендация. Если мы часто ходим в определенные места, например, в ресторан, или же в садик, нам важно осмотреться и знать, куда падать и не падать самим и детям при землетрясениях. Сигнализации стоят тридцать долларов. Мы закупили для нашей работы, для родственников, для себя. В Алматы они не продаются, можно приобрести в интернете.

Второй момент. Если люди живут в частном доме, у них должен быть запас воды или фильтр. По три литра в день на человека. Почему это важно? Расскажу на примере Катманду. Когда происходит землетрясение, вся инфраструктура нарушается: связи нет, магазины не работают, потому что либо разрушены, либо разорены мародерами. Недостаточно просто выжить, но нужно выживать еще пять дней, пока не приедут спасатели. Если вы в частном доме, то нужно собрать запас консервов, круп, спичек, свечек, раций, батареек, фонариков, спальников, палаток. Нужен запас воды или фильтры. Последние это вообще шикарная вещь. Мы фильтровали любую воду, мутную, грязную, неважно, современные фильтры убивают все микробы, никто из нас не заболел. Некоторые в Непале выжили, но пили грязную воду, заразились и умерли по глупости.

Также нужно держать копии всех документов и наличность в тенге или долларах. Нужно иметь в квартире неприкосновенный запас на пять-семь дней. У посольства США неприкосновенный запас воды и еды был расчитан на месяц! Американское посольство в Непале открыло двери для всех экспатов из европейских и африканских стран, Австралии, это был целый международный городок. У них были ресурсы, чтобы кормить этих людей на месяц вперед. 

Пожилой непалке ставят систему.

Здание храма после первого разрушительного землетрясения.

Здание того же самого храма после второго разрушительного землетрясения.

Момент второго землетрясения. Пыль от камнепада на заднем фоне фотографии.

Два рюкзака, содержимое которых призвано помочь пострадавшим.

Местные носильщики. Обратите внимание, в каких тяжелых условиях им приходится работать.

Засыпанная камнями дорога жизни.

Китайские войска оперативно прибыли по единственной дороге, соединяющей Непал и Китай через Тибет, и быстро расчистили ее от камней, позволив автобусам проезжать по ней.

Фотографии Александра Шинкаренко.

Отзывы на пост:

 
Нағашыбай Барлыбаев: Қымызды шетелге экспорттауға тырыспаймыз
19 августа 2016
GONZO
просмотров: 3243
Бүгінгі "Сұхбат" айдарының кейіпкері - Солтүстік Қазақстан облысы«Арқалық» ШҚ басшысы Нағашыбай Барлыбаев. Ол пайдалы сусындар өнімін төмендетпей отырғанымен қоймай, оларды өндіруді еселеп арттырмақшы. Бұны palata.kz берген жарқын әңгімесінде айтады. - Нағашыбай Сабарұлы, менің білуімше,сіз қымызды көршілес жатқан қалаларға ғана емес, Ресей Федерациясына да жеткізе жүріп, өз өніміңізді өңірімізден шалғайда жатқан жерлерде сатып жүрсіз.  Соңғы экономикалық оқиғалар өндіріс көлеміне және кәсіпорныңыздың бағалық саясатына әсер еткен жоқ па?   - Біле-білсеңіз, еш әсерін тигізбеді. Шығарып жатқан қымызды Ресейге қалай сатып жүрсек, солай өткізіп жатырмыз. Әрине, бұл бұрын болмаған аса зор көлемдегі тауар жеткізу емес, жай ғана көтерме сауда. Әрине, көршіміздің өз қымыз өндірушілері баршылық, соның ішінде өнеркәсіптік көлемдегілер де, алайда, білуімше, олар жүзеге асыратын бие сүтін қайта өңдеу ресейліктердің ішкі қажеттілігін 10-15% да қанағаттандыра алмайды. - Яғни қазақстандық қымыз өндірушілерге қандай да бір бәсекелестікте болатындай Ресейде бұл орын толтырылмаған болды ма? Бұл жерде сапа жайлы емес, ашылып жатқан шекара, әрине, құлдырап кеткен рубль жағдайындағы баға жайын айтып отырмын. - Дұрыс айтасыз. Тіпті біздің елімізде де ресейлік нарықтарды бір сәтте толықтырарлық өнеркәсіп көлеміндегі қымыз өндірушілер соншалықты көп емес, өзіміздікін қамтамасыз етіп алсақ та жетеді. - Бір сөзбен айтқанда өсіп-дамитын өріс бар делік. Ал сұраныс жағына келер болсақ ше? - Қымызға деген сұраныс бұрын да болды, қазір де бар, болашақта да бола береді. Ал біз шығаратын өнім, жылқы шаруашылығы БҒЗИ мамандарымен бірге алғаш рет Қазақстанда дайындалған классикалық қымыз, «Тентек» таңбасымен және «Қызыл ой» таңбасымен шығатын қымыз өнімі жайлы айтар болсақ, онда дәл осы классикалық қымыз қалалықтарда көп танымал болып отыр. Бұл кездейсоқтық емес, себебі ол таза бие сүтінен, ұлттық дәстүрлер  мен рецептура бойынша жасалады. Петропавлда біздің қымыз дүкендерде, сонымен қатар барлық базарлар мен супермаркеттерде сатылады. Өніміміз Астана мен Көкшетау тұрғындарының, сонымен қатар шалғайдағы ресейлік қалалар – Сүргіт пен Краснодар қалаларының сұранысына ие. Жақында ғана 8 наурызға орай Көкшетаудан көлемді тапсырыс алдық, алайда ең алдымен солтүстік-қазақстандық нарықты қамтамасыз ету үшін бас тартуға тура келді. - «Арқалық» ШҚ өнеркәсіптік өндіріс қарлығашы деп кездейсоқ аталмаған, осы істі бастауда қоқыныш болған жоқ па? -  Әрине, адамдардың үнемі «қымызды осындай көлемде шығаруға бола ма екен?» және «ол қажет сапаға сәйкес келе ма?» деген сияқты сауалдар қоя отырып, өз өніміңе сақтықпен қарайтынын көргенде, бастапқы кезеңде қиын болғанын мойындаймын. Алайда қымызды дәл осы өнеркәсіптік көлемде  шығару өмірдегі мақсатым, ел тарихында қалдырғым келетін із боғандықтан, мен берілген жоқпын, оған өзім де өте қуаныштымын. Ал бүгінгі таңда өнімділігі тәулігіне 1000 литр қымыз шығару жөніндегі шағын-зауыт біздің шаруа қожалық мақтанышы болып отыр. «Халал» куәлігіне ие барлық өнімдеріміз республикалық және халықаралық көрмелерде жеңімпаз атануда. Сөйтіп, 2008 жылғы сәуір айында Алматы қаласында «Қызыл ой» қымызы мен «Тентек» қымыз өнімі «Қазақстанның азық-түлік нарығы-2008» 10 Мерейтойлық Халықаралық көрмесінде Ауыл шаруашылық министрі А.К.Күрішбаевтың қолы қойылған дипломдар мен алтын медальдарға иелік етті. 2008 жылдың тамыз айында өңірлік «Алтын сапа» байқауында шаруашылық Солтүстік Қазақстан облысы Әкімінің қолы қойылған дипломмен марапатталды. 2008 жылдың қазан айында «Арқалық» ШҚ «Ең үздік инновациялық жоба» байқауында екінші орынға ие болды. Осының барлығы шығарып отырған өніміміздің көпшілік көңілінен шықандығына көзімізді жеткізеді, осылайша, жыл өткен сайын өндіріс көлемін арттырып отыруға тура келуде. Міне, бүгінгі күнгі дағдарыс та бізге бөгет бола алмайды. Біз бұрынғы көлемдерді сол деңгейінде сақтап қана қоймаймыз, мысалы, өткен жылы жалпы сауын 36 мыңнан астам литрді құрапты, ал биылдың өзінде осы сатыдан асып, 50 мың литр деген нәтижеге жетуді жоспарлап отырмыз. - Яғни бір орында тұрып қалмайсыздар ғой… - Иә, бизнесте солай ғана жүру қажет – бастысы, өсу және даму. Жалпы алғанда, егер мүмкіндік болып жатса, онда бірнеше бағыттарда, әсіресе ауылдық бизнеске қатысты, дамыған дұрыс. Біліп отырғаныңыздай, біздің қызметіміздің негізгі түрлерінің бірі астық тұқымдастарды өсіру боып табылады. 1997 жылы «Арқалық» шаруа қожалығы өз қызметін осыдан бастаған еді. Ол үшін бізде қажет ауал шаруашылық техникасының бәрі бар, отандық та, шетелдік те: комбайндар, тракторлар, егістік кешендер және т.б. Ал егіншілік тек қана маусымдық сипатта болғандықтан, мал шаруашылығымен де айналысуды жөн көрдік. Сөйтіп, 2004 жылдан бері кәсіпорында қазақтың «Жабы» тұқымды жылқысын өсіру жөніндегі тұқымдық ферма жұмыс жасай бастады. Бұл өлшемдері мен тірі салмағы жағынан қазақтардағы ең ірі жылқы. 2007 жылы қымызды өнеркәсіптік өндірумен айналыса бастадық. Келешекте машиналық сауу типіне үйретілген аналық биелер санын 200 басқа жеткізуді жоспарлап отырмыз, ал жыл бойғы жайылымда ұстау – 500 басқа дейін. Қазірде қымыз өндіру үшін 100 биеден сауым аламыз, ал төрт жыл шамасы бұрын 40-50 бас қана болушы еді. Шаруа қожалығымыздың даму мысалында, қазіргі кезде, барлық ықтималы мемлекеттік кәсіпкерлікті дамыту және қолдау бағдарламаларын ескере отырғанда, бір орында тұрып, дамымай қалу кешірілмейтін дүние дегім келеді. - Өндірісті кез-келген түрде ұлғайтуды сапаға зиян келтірмей жасау керек дегенге келісесіз деп ойлаймын. - Әлбетте. Өзің өндіретін өнім сапасына зиян келмейтіндігіне сенімсіз болсаң, өндіріс көлемінің соңына түсудің қажеті жоқ. Ал біздің қымыздың пайдалылығының маңызды құрамдасы онда консерванттар мен басқа да жасанды қоспалардың жоқтығы болып табылады, себебі сусын алғашқы 7-10 күнде өзінің ең күшті емдік-ықпалды қасиеттерін сақтап тұрады. Сондықтан да фермамыздың басты басымды тұсы тұтынушыларға тікелей ұсынылатын жоғары сапа мен пайдалы қасиеттерді сақтауды қамтамасыз ететін консерванттар қосусыз және 7 тәуліктік табиғи сақтау мерзімімен табиғи классикалық қымыз өндіру болып табылады. Пайдалылық пен сапа – кәсіпорнымыздың басты екі мақсаты осы. Сондықтан да қымыз әзірлеудегі ең үздік халық дәстүрлерін сақтай отырып, барлық технологиялық нормалар мен қажет талаптарды сақтаумен өндірілген жоғары өнім сапасына кепілдік береміз. Сондықтан да біз қымыз пайдалылығы мен сапасына көңіл аудара отырып, әзірше өнімімізді зор көлемдерде шетелге экспорттауға тырыспаймыз.  - Осы сусынның пайдалы қасиеттеріне орала отырып, қымызды пайдаланудың тағы да бір жақсы идеясын ұсынғыңыз келетінін білемін. - Иә, солай болып отыр. Бірнеше жылдан бері қымыз-балшықпен емдеу орнын ұйымдастыру бойынша жобаны жүзеге асырғым келіп жүр. Шаруашылығымызға жақын жерде бірегей, өзінің емдік балшығымен танымал, күкіртті сутекке бай Мінкесер көлі бар. Өткен ғасырдың 30 жылдарының басында ғана Петропавлда балшықтың физикалық әдістерінің алғашқы қазақ өлкелік институты ашылған еді. Сол кездің өзінде ғалымдар көл балшығының қажетті бальнеологиялық қасиеттердің барлық түрлеріне ие екендігін және көбінесе ұзақ уақыттық терапияны талап ететін бірқатар науқастарды емдеу үшін пайдаланылуы мүмкін екендігін мойындаған еді. Іс жүзінде ол Ресейдің Ставрополь өлкесіндегі Тамбукан, Қорған облысындағы Медвежье, Новосібір облысындағы Горькое және Карачи сияқты көлдеріндегі, сонымен қатар Орта Азиядағы шипажай аймақтары және тіпті Израильдегі Өлі теңіз балшықтарына ұқсас. Осыны біле тұрып, біз өзімізге неліктен жеке қымыз-балшық емдік орнын ашпасқа деген сауал қойдық. Бір айта кететіні, бұл идеяға облыс әкімі қолдау көрсетіп, «Даму» қоры арқылы 20 миллион теңге алдық және 2009 жылы Петропавлда құрылысты бастап та кеттік. Қазірде СҚО Кәсіпкерлер палатасының көмегімен аппликация қолдану мақсатында материал – емдік балшықты алу жағынан балшықпен емдеу орны үшін лицензия алу жайлы мәселені шешуге тырысып жүрмін. Егер қолымыздан келіп жатса, бұл нағыз серпін болмақшы. Себебі ең жақын жатқан балшықпен емдеу орны облыс орталығынан 400 шақырым жердегі Қостанай қаласындағы «Сосновый бор» болып отыр, бірақ онда қымызбен емдемейді. Сондықтан да жоғары тиімділікті қымыз-балшық емдеу орнын ашу үшін бар күшімді салғым келеді және осы мәселеде палатаның қолдауына сенемін. - Қазақстанда алғаш болып үмітіңізді ақтап қана қоймай, қалың көпшіліктің көңілінен шыққан қымызды өнеркәсіптік көлемде өндіру жөніндегі инновациялық жобаға бастау салғаныңызды ескере отырып, осы жолғы істің де қолыңыздан келеріне күмәніміз жоқ. Сізге сәттілік пен шыдамдылық тілейміз! - Рахмет!
Дина Жоламан: У женского бокса в нашей стране большое будущее
22 июля 2016
Лаура ЕСЕНБАЕВА
просмотров: 3260
Женский бокс в Казахстане стал популярней после успеха девушек на чемпионате мира