Последние записи в блогах

 Ежелден, у казахов при обращении к старшим использовались несколько суффиксов уменьшительного, и отсюда вполне ожидаемого, ласкательного значений: «шым», «шім». 

И вот недавно на берегу озера Алаколь он открыл свой следующий проект - первый в Казахстане пансионат для людей с особыми потребностями «Асар».

Группа "SHAMAN ЕЩЁ БУБЕН" собралась в 2005 году

Но где же вы, казахи, когда мы называем имя нашего великого режиссера Азербайжана Мамбетова? Прошло уже 7 (семь!) лет со дня его кончины, но в нашей огромной стране не нашлось места, чтобы увековечить его память.

Когда был на Джайляу, в ауле было много табунов с вожаками, айгырами. Они четко контролировали свой косяк, своих кобылиц- байталов.

Әңгіменің әлқисасы алматылықтарға қиындық тудырып жүрген «Оңайдан» басталды. Өздеріңіз білетіндей, автобусқа елуде-елу болып отырдық. Яғни жартысы қазақ, жартысы ассамблеяның 20 жылдығын ерекше тойлаған кісілер (өзге ұлт өкілдері). «Құрметті жолаушылар, «Оңай» карточкаларыңызды тексеріске дайындап отырыңыздар», деген дауыс естіліп еді, халық абыр-сабыр болып кетті. Барлығын тексеріп келіп, жасы елуге таяп қалған орыс апама және қасында ұялы телефонымен сөйлесіп отырған орыс келіншегіне «Уважайми ваши карточки» деді. Апамыз қазақ жігітті тіпті естімеген адамдай мелшиіп қалыпты. Ал қасындағысы мүлде мән берер емес. Автобустың ішін тегіс тексеріп шыққан қазақ жігіті, қысылып, қымтырылып бар орысша жиған-тергенін қайталап жатыр. Арасында тұтығып та қалады. Ал әлгі апам өзінің карточкасын бергісі келмейтінін, тексерткісі келмейтінін орысша өрнектеп тұрып жеткізіп жатыр. Қасындағысы тіпті елеп отырған жоқ.  Ал автобустағы басқа сары апаларым да жігіттің жағасына жармаса кетті. Сондағылары оңаймен келіспейді-мыс. Айналасындағы орыс әдебиетінің сөздерін жаудырып жатқандарға қазақ жігіті: «Бұны мен ойлап тапқаным жоқ, заң солай, талап сондай, мен тек жұмыс істеп жүрмін» деп айтқысы келді. «Көкірек шіркін сайрап тұр, құдай тілді байлап тұр», дегендей, оңайдан нәпәқасын тауып жүрген жігіт безек қақты. Төлемесе айыппұл салынып, әкімшілік жауапқа тартылатынын, қоғамдық тәртіпті сақтау керек екенін, өзгелерден не айырмашылығы барын, жасыңыздың үлкендігіне қарамай жол ережесіне бағынбайтындығыңыз, керек десеңіз адамгершілігіңіз қайда, деген сөздерді айтқысы-ақ келді. Бірақ… Алдыңғы есікте тұрған серігі кету керектігін айтып, аялдамадан түсіп қалды. Ал кемпірге кегі кеткендей, іші күйіп тұрған жігіт, екеуіне тесіліп қарап тұрды да қолын бір сілтеп шығып кетті. Ех, шіркін, бұлай сілтенген қолдар қаншама екен? Толеранттылық – бұл пәнді Республикамыздығы барлық жоғарғы оқу орындарының студенттері оқиды. Біз де оқыдық. Толеранттылық дегеніміз «латын тілінен аударғанда. tolerantia — төзімділік, көнбістік — басқа ойға, көзқарасқа, наным-сенімге, іс-әрекетке, әдет-ғұрыпқа, сезім-күйге, идеяларға төзімділік, жұмсақтық көрсете білу қасиеті» деп тақылдап тұратынбыз. Сабақ айтатынбыз, конспект жазатынбыз. Мен де оқыдым. Бірде  мұғалімге: Бұл пән бізге не үшін керек, қазақтың осыншама уақыт онсыз да көнбіс болып келгені жетпей ме?», деп көнбіс деген сөздің намысыма тиетінін айтып, сұрақ қойған едім. Алайда мұғалім бұл университет бағдарламасы екенін айтып, оқуға тиіссің деп жекіп тастады. Енді сұрақ. Бағанағы «оңайлық» жігіттің басынан өткен жағдай осыдан жетпіс жыл бұрынғы жағдайымызбен салыстырғанда шүкіршілік болар еді. Қазақ деген сөзді «Мен» деп алып түсіндіріп көрейікші. Мен неге банкке барғанда, дүкенге барғанда, кинотеатрға билет аларда, орысша сөзді ішімнен қайталап дайындалуым керек? «Мега», «Максима», «Достық плаза» сынды жерлерге барғанда әдемі киініп алып, орысша сөйлейтін адамдардың қасынан қысылып-қымтырылып өтуім керек? Алғым келген затымды сатушы қазақша білмегендіктен, не үшін алмай кетуім керек?  Неге мен «Ей, қой ол жерде бәрі орысша сөйлейді, бізді жұмысқа алмайды» деп айтуым керек? Неге қазақша сөйлесіп тұрған уақытта орысша сұрақ қойған адамға жалпақтап, қате болып қалмаса екен дегендей, сасқалақтауым керек? Неге мен зәулім ғимараттарда, сарайларда тек ақшасы барлар ғана жүруі керек деп ойлаймын? Неге мен айына отыз-қырық мың теңге төлеп өз жерімде пәтер жалдап тұруым керек? Неге мен өз топырағымды, өз жерімді сатып ала алмаймын? Неге тек мен ауыр жұмыстарды істей беремін? Неге тек мен өзімнің жерімде өзге ұлтты тайраңдатып қоямын? Неге мен күзетші мен даяршы ғана бола аламын? Неге мен? Айтыңыздаршы неге тек мен көнбіспін? Қоғамда болып жатқан жағдайға қарасаң қаның қараяды. Сенгеніміз Билік пен Парламент па еді, оны да ойыншық жасап біттік. Егер жас әншілер мен спортшылар депутат болып отырса, онда мен қазірден-ақ болашағымнан күдерімді үзе берейін. Құлқынын құрт жегірлердің кесірінен тентіреп, бала шағасын асырай алмай жүргендер қаншама? Билікке тура келсең… Кезінде Бұқар да Абылайды сынаған. Ал бүгінгі Бұқарлар қайда? Жоқ әлде Абылайдай хан жоқ па? «Көзіңді аш, оян, қазақ, көтер басты, Өткізбей қараңғыда бекер жасты», — «Ем таба алмай дертіңе мен ертеден, Сол бір қайғың өзегімді өртеген. Тырп етпейсің бас көтеріп көрпеден, Еңсең неге түсті мұнша, елім-ай». Материал авторы Сайлаухан Абылай.

Это не просто, видеть больного ребенка и не понимать ЗА ЧТО? Училась и учусь задавать вопрос - не за что, а ДЛЯ ЧЕГО? Все наши испытания даются нам для чего-то.

Алма как то неожиданно взяла шефство надо мной, еще с тех времен, когда я был пионером, а она - нашей пионервожатой. 

Бердібек Соқпақбаевтың «Өлгендер қайтып келмейді» романындағы қанатты сөздер